Reis door de geschiedenis langs de Estrada Real

De Estrada Real ("de Koninklijke Weg") is de route die de Portugezen vanaf het eind van de zeventiende eeuw volgden vanuit de kustplaatsen in de deelstaten Rio de Janeiro en Sao Paulo naar de binnenlanden van Minas Gerais, in hun zoektocht naar goud en edelstenen. De avonturiers die de binnenlanden in trokken werden bandeirantes genoemd. Aanvankelijk startte hun route – de caminho velho (oude weg) - in het stadje Parati. Later werd Rio de Janeiro het vertrekpunt van een kortere route, de caminho novo (nieuwe weg). Langs deze route ontstonden in de eerste decennia van de achttiende eeuw een groot aantal koloniale stadjes en steden. Veel historische centra zijn prachtig en goed geconserveerd, waardoor een reis langs de Estrada Real een bijzondere reis is door de geschiedenis van Brazilië.

Sinds enige jaren beheert het Instituto Estrada Real dit historisch erfgoed. Het instituut is enorm actief en ontwikkelt talloze initiatieven op het gebied van regionaal – en ruraal – toerisme. Veel informatie is te vinden op de (Portugeestalige) website van het instituut. Een (Engelstalige) video van het Instituto Estrada Real is hier te zien.

Pelé 70 jaar

Pelé wordt vandaag – 23 oktober 2010 – 70 jaar. Pelé heet voluit Edison Arantes do Nascimento, en is tot op de dag van vandaag enorm geliefd in zijn vaderland.

Als eerbetoon heeft Braziliës voornaamste dagblad, de Folha de Sao Paulo, een prachtig historisch foto-overzicht gepubiceerd: 70 foto's, van Pelé als voetballer, maar ook van de “Rei do Futebol” buiten het veld. Het fotoalbum is hier te zien.

In Caraiva kom je alleen per kano ...

Ten zuiden van Porto Seguro ligt een kuststrook met een paar van de mooiste stranden van Brazilië. Om in deze regio te komen moet je eerst de balsa (de pont) nemen van Porto naar Arraial d’Ajuda. Stel dat je de kust volgt naar beneden, dan kom je eerst in Arraial d’Ajuda, daarna in Trancoso, en ten slotte in Caraiva.

Caraiva is een stuk minder bekend dan de grotere bovenburen Arraial en Trancoso, en heeft een paar bijzondere karakteristieken. Auto’s zijn er niet in Caraiva, bijvoorbeeld. Om er te komen laat moet je een riviertje oversteken in een kleine kano. Het uitzicht over de riviermonding is onvergetelijk.

In Caraiva zelf zijn de wegen van zand. De taxi’s zijn ezelkarren. Elektriciteit wordt opgewekt met generatoren. En toch zijn er meerdere prima pousada’s. Er gaat een bus naar Caraiva (twee bussen per dag, ’s morgens vroeg en ’s middags, vertrek bij het aankomstpunt van de pont in Arraial d’Ajuda, reistijd ca. drie uur). Je kunt ook met de taxi, of met de huurbuggy gaan (of een andere auto, maar dat is wat saaier). Die blijven wel aan de overzijde van de rivier, want in Caraiva kom je - maar dat weet je inmiddels - alleen met de kano.

De betere Braziliaanse muziek ...

Mijn favoriete online radiostation met Braziliaanse muziek is MPB FM. Het repertoire is erg gevarieerd, het station draait allerlei stijlen en bedient de luisteraar bovendien met een mooie mix van oud en nieuw, bekender en minder bekend.

Check maar: http://www.mpbfm.com.br/

Constantino's weblog

Mijn goede vriend en Braziliaanse 'buurman' Constant Coolsma houdt een erg leuk en lezenswaardig weblog bij over het leven in zijn nieuwe vaderland. Constant besloot in 2008 op 72-jarige leeftijd om definitief naar Brazilië te emigreren en vestigde zich in het oude koloniale stadje Mariana. Op zijn blog vertelt hij op aanstekelijke manier over uiteenlopende dingen als de lokale eetgewoonten, de kleuren van Brazilië, het alledaagse leven in een provinciestadje en zijn omzwervingen door de mooie heuvels van Minas Gerais.

Constants weblog is te vinden op http://constantino-c.blogspot.com/

Teresa Cristina's authentieke samba's

Eén van de redenen dat ik op dit log niet zo veel over muziek schrijf ligt ‘m in het feit dat ik eenvoudigweg niet weet waar te beginnen. Ik ben een enorme fan van Braziliaanse muziek en er zijn tientallen artiesten die ik het aanprijzen meer dan waard vind. Zojuist hoorde ik op de radio Teresa Cristina, en dacht: ‘da’s wel een goede om eens te belichten.’

Teresa Cristina is geboren en getogen in Rio de Janeiro en begon haar carrière als zangeres in de bars van Rio. Een paar jaar geleden brak ze door, hoewel ze nooit is toegetreden tot het groepje allerberoemdste Braziliaanse artiesten. Ze heeft een prachtige, heldere stem. Op het podium lijkt ze eerder een tikkeltje verlegen dan een diva en dat past erg goed bij de authentieke en rechtstreekse manier waarop ze de samba brengt. Ze houdt van liedjes van de oude meesters; haar samba’s klinken op de een of andere manier erg naar vroeger, en dat is mooi.

Meer info is onder meer te vinden op haar website www.teresacristinaesemente.com.br.

Hoe zit het eigenlijk met ... Braziliaanse namen?

Brazilianen zijn in veel opzichten non-conformisten. De Braziliaanse geest houdt niet van hokjes. Hij zweeft liever wat tussen droom en werke­lijk­heid dan zich te laten insnoeren door regels die per slot van rekening ook maar door mensen zijn bedacht. Grenzen zijn in dit grenzeloze land nog niet uitge­vonden. Dit non-conformis­me vind je ook terug in Braziliaanse namen. Waar de Portugees, die toch zijn taalbroeder is, het moet doen met Joao, José of António, lijkt de Braziliaanse man zich aan een onuitputtelijke namenbron te kunnen laven. Anderson, Adjilson, Lourindo, Wagner, Ademir, Vinícius, Caetano, Rubens. Namen worden verzonnen of aan beroemde wereldburgers ontleend, alles kan en alles mag. Vrouwennamen zijn helemaal om te zoenen: Lua, Sayonara, Maybe, Guinguinha, Xuxa (Sjoesja).

Voornamen zijn belangrijker dan achternamen (dus je heet Romario, en niet De Souza Faria) en bijnamen zijn weer belangrijker dan voornamen. Want om het carnaval der namen nog leuker te maken hebben veel Brazilianen naast hun officiële naam een bijnaam, een apelido. Talloze Brazilianen worden uitsluitend aangesproken met hun bijnaam. Zelfs de president is voor iedereen Lula, en voor niemand Luis Inacio da Silva.

Vaak verwijst je apelido naar je afkomst. Als je uit Recife noemen je vrienden je Pernambuco (naar de deelstaat) en een José uit Rio wordt Zé Carioca. Veel bijnamen hebben ook direct betrekking op postuur of uiterlijk: een grote Luis wordt Luizao, een kleine Paula wordt Paulinha. Mijn zwager heet vanwege zijn ronde hoofd Tomate (tomaat), en een muzikant die ik jaren geleden ontmoette werd door iedereen Pedaço genoemd, omdat hij heel klein van stuk was. (Pedaço betekent ‘stuk­je’, ‘Hij is geen hele man, maar slechts een stukje van een man’, legden zijn collega’s uit).

Die bijnamen hebben overigens ook een praktisch voordeel: Pelé ïs immers aanmerkelijk makkelijker te onthouden dan Edison Arantes do Nascimento.